Schijnzelfstandigheid ZZP: dit moet elke freelancer weten!

Geplaatst op 9-10-2023

Schijnzelfstandigheid is een term die de laatste jaren steeds vaker opduikt in de wereld van zzp ondernemers. Als je als zelfstandig ondernemer aan de slag gaat, wil je natuurlijk de vrijheid en flexibiliteit ervaren die horen bij het zelfstandige ondernemerschap. Het gevaar van schijnzelfstandigheid ligt echter altijd op de loer. Het is daarom van cruciaal belang dat je je als freelancer bewust bent van de risico’s die hiermee gepaard gaan.

Als zzp’er is het heel belangrijk om te begrijpen wat schijnzelfstandigheid inhoudt. En hoe je jezelf kunt beschermen tegen mogelijke risico’s. Ontdek in deze blog de essentiële informatie die elke freelancer moet weten hierover!

Doe hier de schijnzelfstandigheid scan

Schijnzelfstandigheid zzp'er wat houdt dat in?

Wat is schijnzelfstandigheid?

Schijnzelfstandigheid is een juridische term die verwijst naar een situatie waarin een zzp’er, ondanks zijn zelfstandige status, in de praktijk een werknemer is.

Enkele kenmerken van schijnzelfstandigheid zijn onder andere:

Afhankelijkheid: een zzp’er die grotendeels afhankelijk is van één opdrachtgever voor zijn inkomen. Dit geeft een beeld van schijnzelfstandigheid.
Gezagsverhouding: als een opdrachtgever de zzp’er nauwgezet aanstuurt duidt dit soms op schijnzelfstandigheid. Bijvoorbeeld bij het bepalen van werktijden.
Middelen van de opdrachtgever: als de zzp’er middelen van de opdrachtgever moet gebruiken, zoals kantoorruimte of een laptop.

Schijnzelfstandigheid kan verstrekkende gevolgen hebben, zoals het betalen van achterstallige premies en boetes. Het is daarom van vitaal belang om als zzp’er de signalen van schijnzelfstandigheid te herkennen en je te wapenen tegen mogelijke risico’s.

Start de schijnzelfstandigheid test

Signalen van schijnzelfstandigheid: zo herken je ze!

Het herkennen van de signalen van schijnzelfstandigheid is essentieel om juridische problemen en financiële risico’s te voorkomen. Enkele belangrijke indicatoren die kunnen wijzen op schijnzelfstandigheid zijn de volgende:

Eenzijdige afhankelijkheid: wanneer je als zzp’er verreweg het merendeel van je inkomsten uit één opdrachtgever haalt, loop je het risico om als schijnzelfstandige te worden beschouwd.
Strakke controle: als jouw opdrachtgever gedetailleerde instructies geeft over hoe je jouw werk moet uitvoeren, inclusief werktijden, kan dit duiden op een gezagsverhouding die lijkt op een dienstverband.
Verplicht gebruik van middelen: als je verplicht bent om de middelen van je opdrachtgever te gebruiken, zoals computerapparatuur, kantoorruimte of bedrijfsvoertuigen, kan dit de indruk wekken dat je eigenlijk in dienst bent.
Vaste betalingen: wanneer je op vaste tijdstippen een vast bedrag ontvangt, lijkt dit snel op een dienstverband omdat het de indruk wekt dat de opdrachtgever je iedere maand ‘salaris’ betaalt.

Gevolgen van schijnzelfstandigheid

Schijnzelfstandigheid kan aanzienlijke gevolgen hebben voor zowel jou als zzp’er als voor je opdrachtgever. En deze risico’s zijn vooral op financieel vlak natuurlijk vervelend. Wanneer je als schijnzelfstandige wordt aangemerkt, krijg je mogelijk te maken met correctieverplichtingen. Daarnaast kun je belangrijke fiscale voordelen verliezen zoals zelfstandigenaftrek.

Let op: wanneer je aangemerkt wordt als schijnzelfstandige, kan dit financiële gevolgen hebben voor zowel jou als je opdrachtgever!

Wanneer je als schijnzelfstandige wordt aangemerkt, betekent dit voor jouw opdrachtgever dat je eigenlijk in dienst bent bij hem. Hij moet dan soms alsnog een aantal afdrachten doen zoals loonbelasting.

Wie is er verantwoordelijk?

Zowel de opdrachtgever als jij als zzp’er zijn verantwoordelijk voor afspraken die je maakt over de samenwerking en over eventuele gevolgen van schijnzelfstandigheid. Zorg er dus voor dat je, als je van plan bent om als zzp’er te blijven werken, goede afspraken maakt met je opdrachtgevers. Op deze manier kun je schijnzelfstandigheid zoveel mogelijk voorkomen. Heb je deze ambitie niet? Dan kun je ook met je opdrachtgever in gesprek over een mogelijkheid voor indiensttreding via bijvoorbeeld een payroll constructie.

Voorkom schijnzelfstandigheid als zzp’er

Het vermijden van schijnzelfstandigheid is belangrijk voor zowel zzp’ers als voor opdrachtgevers om financiële en juridische problemen te voorkomen. Voor zzp’ers hebben we de volgende tips als het gaat om schijnzelfstandigheid:

Zorg voor een diverse klantenkring: werk niet te afhankelijk van één opdrachtgever om te voorkomen dat je als schijnzelfstandige wordt beschouwd.
Behoud ondernemersrisico: zorg ervoor dat je als zzp’er zelf verantwoordelijk bent voor eventuele winsten en verliezen in je onderneming.
Vermijd een te strakke controle: houd de werkrelatie met je opdrachtgever professioneel en vermijd dat de opdrachtgever te veel controle uitoefent over je werk.
Overweeg alternatieven: soms kan het gunstiger zijn om als werknemer in dienst te gaan bij een opdrachtgever. Vooral als de aard van het werk en de arbeidsvoorwaarden overeenkomen met een dienstverband.

Door deze maatregelen te nemen, kun je de risico’s van schijnzelfstandigheid beperken en een gezonde, juridisch correcte werkrelatie als zzp’er behouden. Bekijk onze blog over de Wet DBA voor extra informatie.

Alternatief voor schijnzelfstandigheid zzp

Eerder hadden we het al over de alternatieven die een zzp’er zou kunnen overwegen als het gaat om schijnzelfstandigheid. Soms kan het namelijk gunstiger zijn voor een zzp’er om in dienst te treden van het bedrijf van de opdrachtgever. Toch zien we vaak dat de opdrachtgever dit een lastig vraagstuk vindt. Ondernemerschap is namelijk iets heel anders dan werkgeven.

Een mogelijkheid om in dienst te treden bij de opdrachtgever is dit te doen via een payroll constructie. Dit betekent dat je als zzp’er juridisch gezien in dienst komt van het payroll bedrijf, in ons geval Mettom, maar dat je exclusief werkt voor de opdrachtgever. Tegelijkertijd wordt alles goed geregeld: van een pensioen tot aan tijdige salarisbetalingen en van secundaire arbeidsvoorwaarden tot betaald verlof. Dat is toch veel fijner dan wanneer je slechts voor één opdrachtgever werkt als freelancer met alle risico’s van dien?